Te heder for jubilanten burde eg naturligvis begynt med å sei at før skolekorpset va Tasta ein sterile, kulturfattige og hendelsesmager avkrog i verden. Folk i byen visste knapt merr om Tasta enn at det va et bondeland nærmare Randaberg og England. Så gudsforlatt var bygdå at de hadde vanskeligt for å forestilla seg mentalt liv og øvelevelsesmulighet vest for Vølstadveien. Mange blei rett og lett deprimerte når de såg bussen forsvinna udøve Randabergveien.

Så la meg sei det då: Tasta va fram te korpset på mange mådar bedrøvelige greier både kulturelt og sosialt sett. Før freden brøyd ut i 1945, ble’kje 17. mai feirte ein gong. Lererane nekta å gå i tog før krigen, så det e'kje någe nytt at lererar e uvillige te å gå i tog. I stedet brukte de fridagen – ja, for skolen tog fri – te å gjødsla kjykkenhagane sine. Før krigen fekk tastaungane bare fri hvis potetene var komt i jorda. Då staste de seg opp og gjekk te byen for å se barnatoget – udstyrte med sløyfer og flag – og jentene med nye hattar.

Ikkje va der barnaforening heller, ikkje va der speidar, ikkje va der idrettslag og ikkje va der sangkor. Eg tror knapt der va ein bridgeklubb ein gong…?

Men nå e’ tidå komt – nesten 50 år itte krigen – te å analysera Tasta sin plass på det kulturella kartet ....va der ingenting så gjorde livet leveligt…? Jo, någe va der, og nå ska du få hørra i tur og orden.

Fysst va der ”Heimlund,” Tasta ungdomslag sitt lokale. Det lå i svingen rett nerfor Tasta skole. Hadde Tasta ungdomslag eksistert i dag, ville det ha vore øve hundre år; det blei starta våren 1889, opprinneligt som ein kristelige ungdomsforening under Norges kristelige ungdomsforbund. "Heimlund" blei derfor fysst bygd som et bedehus og følgeligt dreve i kristelige regi i mange år framitte.

Det som imidlertid skjedde udøve i 20-årå og fram te verdenskrigen, va at laget merr og merr glei øve i ein verdslige retning. Det fekk glansperiodar med dypsindige foredrag, lagskveldar, amatørteater og revyar. Huset fungerte i mange år som ein kulturinstitusjon av rang.

Itte krigen begynte imidlertid ”Heimlund” å flippa ud - med dans, fyll og såpass møje hendelsløysa at ungdomslaget blei nerlagd. Som smågutt huske eg godt at me satt på gjerdet te skolen og iakttog slagsmål og all slags spetakkel fordi ungdommar heilt fra Hommersåg, Nærbø og Klepp kom for å dansa med Tastajentene. Og det likt’ikkje tastaguttane.

I 1937 blei Tasta bedehus bygd som ein direkte følge av ”Heimlund” sin nertur. Det va’kje råd å holda kristelige møder der lenger. Nå e det ei stund siden me fekk nytt bydelshus på Tasta. For oss så vokste opp under og liga itte krigen, va det derfor Bedehuset så va vår barndoms bydelshus.

Skjebnen te oss så var ungar, va knytta te Bedehuset i dobbel forstand. For det fyssta gjekk me på skolen der i de 5 ”lange og tunge” årå under krigen. Tyskerane hadde nemligt toge skolen for å vinna krigen, någe så ikkje såg ud te å hjelpa någe serligt. For det andra va det på Bedehuset de foregjekk omtrent adle de organiserte kulturtilbudå så fantes mydlå Stavanger og Randaberg under krigen. Men her rekke eg bare å gje någen glimt. Og då e’kje basarane, vekkelsesmødene, syndagsskolen og julatrefestane å komma forbi.

Basarane va så et marked, stint av folk, fra ungar te eldre om kverandre. Der hang det dugar, pudevar, bukser og strømper på snorer øve heila lokalet. Det va så ein kletork. I midten av lokalet sto et svert bord fullt av udlodningsgjenstandar, serligt mange gibsfigurar og blomsterpotter med krimskrams langs sidene. Og ei diger fruktkorg va selvfølgeligt på plass.

Vanlige programpostar ved sånne anledningar va tale av gamleprosten eller ein aen så talte liga langt, tungt og ubegribeligt. Så va der sang! Og me unngjekk omtrent aldri Randaberg Mannskor når någe skjedde på Tasta bedehus i gamle dager. Når de sang, var det ein gjengse oppfatning blant oss ungar at gleden så åbenbart måtte vera på de opptredande si sida.

Stjernetenoren va lensmann Husebø - eller ”lensma’en” så me kalt an. Han fortjene et lide kapittel for seg: Lensma’en var Tasta sin politimester Bastian. Eg vett’kje om ein så kjenne te at han någen gong arresterte någen. Ein dag kom det for eksempel ein mann for å melda et innbrudd. ”Ja, ka ska me gjørr”, svarte Lensma’en, ”de stjele hos meg og! ” Ein aen gong, då han ein mørke kveld sykla udigjønå Løkkeveien på vei hjem, blei an stopte av ein politi fordi an ikkje hadde lys på sykkelen. Då han blei spurte om stilling, svarte han så ærligt han kunne, at han va lensmann. Han måtte leia sykkelen.

Basarane på bedehuset va spennande. Husk det var krig og verken tipping, toto, pengelotteri eller Blindes landslotteri, så udlodning va den einaste formen for gambling .me hadde lovlige adgang te (me dreiv ellers med doning med 5-øringar bag udedoen i skolegården). Ein gong blei spenningen nesten større enn me hadde godt av. Eg ska fortella om dette:

Bedehuset blei som sagt brukt te skole. Heilt framme ved sidå av talarstolen pledde det stå ei flyttbare tavla. Når det var udlodning, møder og sånt, skøyv de tavlå borti ein krog. Denne tavlå hadde ei fine nettingkorg te å legga svampen oppi. Denne korgå hang langs den eina sidå .... Me satt der ein gjeng av guttar. Det må ha vore et øyeblikk då me kjeda oss, for plutselig var der ein av guttane som i et ubevokta øyeblikk gjekk bort te tavla, hekta av den fina nettingkorjå og plasserte na diskret bort på basarbordet.

Me begynte å tippa kem så kom te å vinna, og spenningen va uudholdelige under trekningen då ei dama grabde korjå og holdt na høgt øve hove for å markera koffer ein gjenstand som nå blei lodda ud. De fleste holdt på Lensma'en, for han va ein brann te å vinna, men så blei det han så hadde hekta korjå av tavlå og plassert na på bordet. Siden kan eg huska det blei diskutert møje blant oss kameratar om det kunne vore Den allmektige sjøl så hadde grebe direkte inn – Han eller Lensma’en, det va'kje alltid me klarte å skilla klart mydlå de.

Vekkelsesmødene var sterke sager. Egentlig hadde me forbud hjemma mod å gå på de, men me klarte ikkje å modstå fristelsen. Mødene gjekk gjerna øve ei heile uga med omreisande legpredikantar, ofte to i slengen. De sparte verken på krutt eller svovel. Best av alt likte me imidlertid strengemusikken. Den besto nesten bare av fine jenter som møje pledde komma fra Rennesøy. De sang tristemte åndelige sangar i parallelle tersar med mandolinar og gitarer te. Og så lifligt sang de – og så betagande fine va de å se på –at henrykkelsen bare sokk i oss. Heile kameratgjengen blei omvende innte flerne dager ittepa. Og garpastregene og adle de andre kulturaktivitetane sank omtrent ner på nullpunktet. Lererane pledde merka forvandlingå når de hørte oss i leksene – og mødrene våres på at me plutseligt va lettare te å be om å springa ærender. ”Ka e’ det så feile deg?” pledde mor mi spørr.

Me gjekk trofast på syndagskolen der me i adle år hadde Lensma’en te lerar. Eg må vel innrømma at eg nok tror denne trofastheten va nokså kunstig motiverte. Me konkurrerte nemlig knallhardt om å få flest stjerner i syndagskolekortet og flest glansbilder med englar og ”mannakorn”. Det der med stjerner gjekk det forresten inflasjon i itte at meg og ein aen - han med svampakorjå - hadde kjypt et stjernestempel i Indremisjonsbokhandelen og selde stjerne for 5 øre stykket. Dessuden gjekk me på syndagskolen fordi me likte Lensma’en der han sto så stolte og strame i filttøfler og skjorta uden snipp og fortalte om den tapre Daniel i løvens hule eller om hedningane i Afrika. Lensma’en talte alltid med ”makt og myndighed” så det hette, og tende oss med sin varme og inderlighed. "Våg å stå som Lensma’en, åbent det bekjenn" husk’ eg me brølte fra bagerste benk. Eg va vel omtrent voksen før eg lerte at teksten i denne kjende åndelige sangen egentlig e’ ”Våg å stå som Daniel... ” (altså han i løvens hule).

Julatrefestane rekk’ eg bare så vidt å nevna. Der va det pubertetsforelskelsane fekk udfolda seg i både kristelige og sømmelige former. Eg kan ennå kjenna den sitrande, søde sneven av erotikk så bruse i blodet der me gjekk i den ytterste ringen rundt treet med ei jenta i kver hånd og sang for full hals med hove litt på skakke som en sann haugianer: ”Den himmelske lovsang har rikere toner, mer sølvren og liflig en klang enn all jordens musikk skjønt vårt hjerte seg fryder når skogen og dalen gjenlyder av sang: Å, herlige lovsang i Guds paradis”. Sangen hadde ein forunderlige takt så gjorde det muligt å kniksa i knenå og lura inn små valsetrinn. Det var derfor me mest oppholdt oss i den ytre ringen; for Lensma’en likte seg best i den aller innerste. For ein gongs skyld syntes me sangane hadde for få vers! Ka sko me med dans eller disco?

Om det ikkje va så mange organiserte virksomheder for oss unger - aent enn skolen, så va det iallfall rikeligt med legekameratar. Te forskjell fra i dag, tror eg barn på Tasta den gongen kjende kverandre bedre. Der va jo bare ein skole, og me hadde godt rede på adle på vårt eget klassetrinn, men og på de så gjekk under og øve oss. Eg tror og at me vagabonderte møje merr enn dagens ungar på Tasta. Om formiddagen kunne me f.eks. lega nere med Tastasjøen, om ittemiddagen i Eskelandsskolen, i Sundemarkå, på Veden eller på Byhaugen. Heile Tasta va vårt eldorado.

Eg kan ikkje huska me hadde fritidsproblemer, men naturens lov den gongen merr enn i dag, va at ville me ha det kjekt, måtte me finna på moroa sjøl. Og me blei ganske gode te å improvisera og organisera. Me fant på alt muligt fra gadeleger, kjellerteater, hemmelige ligaer med magiske tegn og fakter – til idrettsklubbar, hopprenn, skøytestevner og fotballturneringar. Ta dette med gadeleger; mest gjekk det på ”boksen av”, ”fange fri”, ”slå ball”, ”tribonius”, "hoppa tau” og ”vaskan”, Da va me samen både guttar og jenter, små og store. Te og med de aller minste – ”dredungane” – fekk vera med på ”kjød og flesk”. Det e' med beklagelse eg ser at dagens ungar ikkje lege sånt lenger!

Også om vinteren va udelivet maksimalt. Det einaste som kunne holda oss innendørs va kigehoste, kusma, røde hundar, meslingar, vannkoppar, difteri - eller rett og slett husarrest ilagt av strenge foreldre som straff for et eller aent overtramp. Problemet va nemlig at nettopp på grunn av at ille va øve alt og at adle kjende adle, så virka ”jungeltelegrafen” ganske effektivt. Sagen va nemlig at hvis me hadde vore ude på ein garpastreg - f.eks svidd av ei lyngmark på Byhaugen ein varme vårdag, så va sjansene så store for at ”de hjemma” visste ka me hadde funne på, at eg huske me på hjemveien kunne diskutera ka for någen straffer me ville få når me kom hjem! Det va nesten alltid någen så hadde sett oss - og bisla!

Me likte å skeisa. Og nå ska du få hørra koss det kunne gå te. Når frosten kom såg me fram te å bruga Stokkavatnet. Men når det endeligt blei skeiselov, va isen i mellom tid å dekte av et lag med snø. Dette stilde oss ungar øvefor et problem: me måtte organisera ein ryddegjeng. Dette skjedde gjedna i et friminutt: Budstikkå gjekk om ein samling på isen klåkkå sånn eller sånn. Då måtte adle ha med snømåga - og de så fekk låna faren sitt metermål og målsnor, måtte ha med seg disse tingå og.

Så bar det hjem fra skolen te ein raske middag, derpå ner i kjellaren med an far for å få hjelp te å laga snømågå - og så ner på isen. Før det va skikkeIigt mørkt, låg verdens flottaste skeisebane der og glinste. Den va våres, me hadde lagt an, me eigd’an, me brukt’ an og tog tider runde itte runde med et gamalt vekkerur.

Kor e’ vil eg hen med disse betraktningane? Eg vil te livs det rykte at Tasta ikkje va någe serligt før korpset. Tasta va faktisk någe, men Tasta va någe aent enn i dag. Og någe av dette va faktisk ganske verdifullt, for eksempel bedehusbasarane, syndagskolen, legen i gadå, snøryddingå på Stokkavatnet og møje aent så eg kunne ha nevnt. Te og med ”jungeltelegrafen” har eg – rektignok på itteskudd – begynt å se positivt på; den betydde at me ungar va synlige, at det va voksne som brydde seg om oss og va med å sørgte for at det blei folk av oss. Med fekk erfare det afrikanska ordtaget om at ”det trengs ei heile grend for å oppdra et barn”. På same måden va skolen gode for oss, sjøl om den serverte’ vel møje ”sild og poteter”, men så er sild og poteter også sunn kost. Det betyr at me syntes skolen va kjedelige.

Tasta har fremdeles mange av disse kvalitetane, men verden e’kje den same itte skolekorpset – og slettes ikkje Tasta. Korpset har vore ein berikelse som ikkje kan målast. Eg tenke ikkje bare på ka korpset har gitt Tasta i form av musikk, men eg tenke på ka korpset også har betydd som kraft og miljø, i forebygging, kameratskab og voksenkontakt. Derfor takk og pris til dirigentar, styret, musikantar – og ikkje minst foreldrene for den aktive miljøskapingå.